Sri Lanka Başbakanı Ranil Wickremesinghe’nin parlamentoda ülke iktisadının çöktüğünü açıklamasının akabinde Sri Lanka’da sokaklar karıştı. Devlet Lideri Gotabaya Rajapaksa’nın başkanlık konutunu basan ve Başbakan Ranil Wickremesinghe’nin de meskenini ateşe veren protestocular hükümetin istifa kararının mutlaklaşmasını bekliyor.
Sri Lanka’da halk, elektrik kesintilerinin günde 13 saati bulmasının akabinde mart sonunda protestolarını ağırlaştırmıştı. Sri Lanka Başbakanlık Ofisi’nin etrafında 9 Mayıs’ta toplanan göstericiler ile hükümet yanlıları ortasında arbede yaşanmış, başşehir Kolombo’da askeri birlikler vazifeye çağrılmıştı.
Şiddet olayları sonrası ülke çapında sokağa çıkma yasağı ilan edilmiş ve hükümet, protestolar sırasında kamu malına yahut diğerlerine ziyan veren herkese ateş açılması talimatını vermişti.
Ülke çapına yayılan protestolarda ortalarında iktidar partisi milletvekili ile 2 polisin de bulunduğu 8 kişi hayatını kaybetti, en az 250 kişi yaralandı.
SRİ LANKA NEREDE?
Sri Lanka Hint Okyanusu’nda bulunan bir ada ülkesidir. 1972 yılına kadar Seylan olarak bilinir. Uzun yıllar Portekiz, Alman ve İngiliz sömürgesi olarak kalan ülke 1948’de Seylan ismiyle bağımsızlığını kazandı. 1972 yılında ismi Sri Lanka Cumhuriyeti olarak değiştirildi. Hükûmet güçleri ve Tamil Eelam Özgürlük Kaplanları (diğer ismiyle Tamil Kaplanları) ortasında gerçekleşen iç savaş 1983 yılından beri sürmekteydi. Tamil Kaplanları’nın adanın kuzeyinde ve doğusunda Tamil Eelam isminde bağımsız bir devlet kurma gayreti 2009 yılında hükûmet güçlerinin zaferiyle sonuçlandı.
SRİ LANKA’NIN NÜFUSU KAÇ?
Ülkenin nüfusu 2016 datalarına nazaran 21.203.000 kişidir. Etnik açıdan ülkenin %74,9’u Sinhala, %11,2’si Sri Lankalı Tamil, %9,2 Sri Lanka Müslümanı, %4,2’si ise Hint Tamilidir. Geriye kalan %0,5 öbür kümelere mensuptur.
SRİ LANKA’DA HANGİ DİN HAKİM?
Budistler toplumun %70,2’sini, Hindular %12,6’sını, Müslümanlar %9,7’sini, Hristiyanlar %7,2’sini, öbürleri ise %1’ini oluşturur.
SRİ LANKA’DA HANGİ LİSAN KONUŞUR?
Seylanca %74 konuşur oranıyla ülkedeki baskın lisandır, Tamilce ise %18’lik bir azınlıkça konuşulur. Öteki lisanları konuşan oranı %8’dir
SRİ LANKA İKTİSADI NASIL ÇÖKTÜ?
Sri Lanka, 30 yıllık iç savaşın sona erdiği 2009’dan bu yana üretim ve ihracat yerine ithalat ve iç piyasa odaklı bir iktisat modeli benimsedi.
Uzmanlar, Sri Lanka’nın karşı karşıya olduğu ekonomik krizde evvelki idarelerinde parmağı olduğunu vurgulamasına rağmen en büyük mesuliyetin Rajapaksa idaresine ilişkin olduğuna işaret ediyor.
Sri Lanka iktisadı daima açık verirken 2019 sonunda yaklaşık 7,5 milyar dolar olan döviz rezervi Mayıs 2020’de yaklaşık 50 milyon dolara kadar eridi.
Asya Kalkınma Bankası’nın 2019’daki raporunda Sri Lanka’nın gelirlerinin masraflarını karşılamadığına dikkat çekilirken mal ve hizmet üretiminin de yetersiz olduğu vurgulandı.
Rajapaksa idaresinin, 2019 seçim kampanyası sırasında vadettiği ve ardından uygulamaya koyduğu vergi indirimleri de ekonomik berbat gidişte rol oynadı.
Bütçe açıkları ve evvelki idarelerden devralınan borçların yanı sıra Kovid-19 salgını nedeniyle ülkenin en değerli gelir kaynaklarından biri olan turizmin de sekteye uğramasıyla da Sri Lanka iktisadı çıkmaza sürüklendi.
Rajapaksa idaresinin 2021’de tüm kimyasal gübreleri yasaklama kararı, daha sonra düzeltilmesine karşın tarım bölümünü vurdu. Ülkede pirinç başta olmak üzere değerli tarım eserlerinin üretimi sekteye uğradı.
Ekonomik göstergelerin olumsuz sinyaller verdiği ülke, milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşlarının da Sri Lanka’nın kredi notunu düşürmesiyle milletlerarası sermaye piyasalarının da itimadını yitirdi.
Eylül 2021’de Sri Lanka büyük bir ekonomik kriz ilan etti. Merkez Bankası Lideri krizin ortasında istifa etti. Parlamento, kriz nedeniyle “gıda istifini” yasaklamak emeliyle acil durum düzenlemeleri ilan etti.
Ekonomiye döviz girdisi sağlayan turizm, COVID salgını sırasında çöktü.
Ülkenin, pandemi devrinde hala 2,8 milyar dolar kredi aldığı Çin’den 2,5 milyar dolara kadar ek kredi istediği basında yer alan haberler ortasında. En büyük alacaklısı Çin olan Sri Lanka’nın Hindistan’a borçları da artıyor.
Döviz rezervi kalmayan ülkede artan enflasyon nedeniyle ilaç, yakıt ve başka temel tüketim hususları bulunamıyor.
SRİ LANKA’DA ENFLASYON NE KADAR?
Resmi bilgilere nazaran Sri Lanka’da yıllık enflasyon Nisan’da yaklaşık yüzde 34’tü. Fakat uzmanlar gerçek enflasyonun yüzde 122 olduğunu söylüyor.
Ülkede yılın birinci altı ayında petrol fiyatları yüzde 137, mazot fiyatları yüzde 230 arttı.
SRİ LANKA’DA DOLAR NE KADAR?
Sri Lankada 1 ABD Doları 360.000 Rupi.
